środa, 4 lipca 2012

Nazwy kopalń na Śląsku.



Dzisiaj wpadł mi w ręce tekst o nazwach kopalń węgla kamiennego na Śląsku. Mieszkałam w Raciborzu spory okres mojego życia; więc to jakby także kawałek, może bardzo mały, ale i mojego Śląska :).

Oto i tekst:

Kompania Węglowa:
Bielszowice – od nazwy wsi zwanej wcześniej Bielczowice
Bobrek-Centrum – Bobrek to dzielnica Bytomia; nazwa wzięła się najprawdopodobniej od znajdujących się tam wcześniej siedlisk bobrów
Bolesław Śmiały – nazwana na cześć polskiego króla
Brzeszcze – od gminy Brzeszcze
Chwałowice – od nazwy wsi Chwałowice (wywodzącej się od imienia Chwał)
Halemba-Wirek – Halemba to dzielnica Rudy Śląskiej, która wzięła nazwę od słynnego tam rodu kuźniczego; Wirek to część dawnej kopalni Polska-Wirek.
Jankowice – od nazwy wsi
Knurów – od gminy Knurów, której nazwa wywodzi się od nazwiska pierwszego właściciela osady, Knura (Knurowskiego?)
Marcel – powstała w 1945 r. jako Emma, ale w 1949 r. nadano jej imię Marcel na cześć komunistycznego działacza Józefa Kolorza (pseudonim Marcel)
Piast – najpierw taka kopalnia istniała w XIX w., ale wchłonęła ją kopalnia Ziemowit (według legendy Ziemowit, książę Polan, był synem Rzepichy i właśnie Piasta), więc zdecydowano, że historyczną nazwę polskiej dynastii przejmie kopalnia Bieruń
Piekary – od nazwy miasta Piekary Śląskie
Pokój – założyli ją Niemcy w XIX w., nazywała się Gottessegen (czyli błogosławieństwo boże)
Rydułtowy-Anna – od miasta Rydułtowy (Annę przyłączono w 2004 r.)
Sośnica-Makoszowy – Sośnica wzięła nazwę od okolicznych lasów sosnowych w Zabrzu (tak też nazywa się dzielnica), Makoszowy zaś pochodzi od miejscowości Makoszowy (jako samodzielna kopalnia, przed połączeniem z Sośnicą, była kontynuacją kopalni Guido – dziś zabytkowej, udostępnionej do zwiedzania dla turystów)
Szczygłowice – od nazwy miejscowości pochodzącej od ptaka – szczygła, położonej na terenach, gdzie żyły szczygły; dziś Szczygłowice są dzielnicą Knurowa
Ziemowit – od księcia Polan z kronik Galla Anonima, który według tych relacji objął władzę po obaleniu Popiela

Katowicki Holding Węglowy:
Murcki-Staszic – tak dziś nazywa się też dzielnica Katowic, ale geneza nazwy jest ciekawa. Związana jest z legendą, która głosi, iż dawno temu dzieci wyszły do lasu na wypas świń. Zwierzęta, ryjąc w ziemi, znalazły czarne kamienie. Dzieci bawiły się nimi, ale kamienie brudziły („umurckane” to w śląskiej gwarze umorusane). Mama zdenerwowała się i wrzuciła kamienie do pieca. Te zaczęły się palić i dawać ciepło. Okazało się, że to był węgiel. Językoznawcy stwierdzają, że słowo Murcki pochodzi z gwary śląskiej i oznacza ludzi umorusanych, brudnych. Odnosiło się to prawdopodobnie do górników, którzy wracali z pracy brudni, ponieważ kopalnia nie miała własnej łaźni – jak tłumaczył prof. Jan Miodek. Nazwa ruchu Staszic pochodzi od nazwiska oświeceniowego pisarza i publicysty Stanisława Staszica.
Mysłowice-Wesoła – od miasta i gminy przyłączonych w 1975 r. do Mysłowic; dziś Wesoła to dzielnica Mysłowic
Wieczorek – nosi imię Józefa Wieczorka, powstańca śląskiego, pracownika tego zakładu
Wujek – w latach 20. XX w. zmieniono nazwę na polską z niemieckiej Oheim znaczącej dosłownie „wuj”

Jastrzębska Spółka Węglowa:
Borynia-Zofiówka – nazwa ruchu Borynia pochodzi o nazwy dzielnicy w Jastrzębiu Zdroju, a Zofiófka od nazwy pierwszej lokalizacji – osiedla rolniczego (w 1974 r. przemianowano ją na Manifest Lipcowy, do starej nazwy wraca w 1990 r.)
Budryk – od 2008 r. kopalnia z Ornontowic wchodzi w skład JSW, jej nazwa pochodzi od nazwiska pierwszego w historii polskiego doktora górnictwa (1928 r.) Witolda Budryka, prof. AGH i późniejszego jej rektora (zmarł w 1958 r.)
Jas-Mos – powstała z połączenia zakładów Jastrzębie i Moszczenica (stąd skrót)
Krupiński – od nazwiska Bolesława Krupińskiego, górniczego specjalisty, profesora AGH i Politechniki Śląskiej
Pniówek – od nazwy wsi
Południowy Koncern Węglowy:
Janina – kopalnia w Libiążu, nazwa najprawdopodobniej od imienia legendarnej miejscowej pasterki
Sobieski – od nazwiska króla Jana III Sobieskiego

Lubelski Węgiel Bogdanka:
Samodzielna kopalnia na terenie gminy Puchaczów, nazwa pochodzi od nazwy wsi, w której się znajduje

Siltech:
Skrót od "śląskiej techniki" (Silesia + technika)

Silesia:
Nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy Śląska (Silesia), używanej także w innych językach"

Tekst za ekonomia24.pl.
Ciekawy, a i owszem, ale z brakami. Cisną mi się na usta nazwy jak np.  "Rymer" czy "Gottwald", miałem swego czasu okazję bywać dosyć często na teranie dawnej KWK "Rymer" k/Niedobczyc.
I tyle to o nazwach kopalń, jak pozbieram się w sobie, wrzucę fotki odznak górniczych :).



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz